Πέμπτη 12 Ιουνίου 2008

VIDEO ART της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ (αποσπάσμα)


Plug In, Press Play
(Περιοδικό BLOW - 4 Μαρτίου 2008)

.....................................................................................................................................................................
Το αποκάλεσαν «νέα τηλεόραση». Ευτυχώς με την «εφεύρεση που σου επιτρέπει να ψυχαγωγείσαι στο σαλόνι από ανθρώπους που δεν θα τους επέτρεπες να μπουν σπίτι σου» έχει ελάχιστα κοινά. Η video art είναι μια τέχνη, ένα κίνημα που καλλιεργώντας την ευρύτερη πρακτική των καλών τεχνών αναπροσαρμόζει τις εικόνες της ζωής μας στέλνοντας ηχηρά μηνύματα.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Video Art είναι ένα είδος τέχνης που βασίζεται σε κινούμενες εικόνες και περιλαμβάνει video ή/και audio data. Ωστόσο, δεν πρέπει να την μπερδεύουμε με την τηλεόραση ή τον πειραματικό κινηματογράφο. Η Video Art μπορεί να μη χρησιμοποιεί ηθοποιούς, να μην περιλαμβάνει διάλογο και να μην έχει narrative (αφήγηση) ή πλοκή. Η Video Art γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των 1960s και 1970s, συνεχώς αναπτύσσεται ευρύτατα και έχει επίσης προκαλέσει τη δημιουργία των video installations (οπτικές εγκαταστάσεις).Προς το τέλος της δεκαετίας του '50, στη μέση του εικοστού αιώνα, μια πολυσύνθετη μορφή τέχνης αναδυόταν στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ποικιλοτρόπως ονομαζόταν video art, artist's video, experimental video, artist's television, "the new television". Αυτό το είδος τέχνης ήταν αφορμή για να αναπτυχθεί μια σειρά από art movements, θεωρητικές ιδέες και τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς και πολιτικός και κοινωνικός ακτιβισμός.Το αναλογικό video ήταν το εναρκτήριο μέσο των ΄60s, το οποίο αντιπροσώπευε τον πειραματισμό. Το video φαινόταν σχετικά φτηνό, φορητό και άμεσο. Μπορούσε να αντιγραφεί και να διανεμηθεί σε film και video festivals, σε galleries και ενίοτε στην τηλεόραση. Η σχέση της video art και της τηλεόρασης ήταν ιδιαίτερα προβληματική, αφού πολλοί καλλιτέχνες πήραν θέση εναντίον της δεύτερης και ήθελαν να την αλλάξουν, προκαλώντας τα πολιτιστικά στερεότυπα και τις αναπαραστάσεις που απεικόνιζε, αφού και τα δύο μέσα μοιράζονται κοινή τεχνολογία, ειδικά όσον αφορά το πώς η τελική εικόνα και οι ήχοι παρουσιάζονται και βιώνονται.Το video, ως μέσο, είναι technology-dependent σε ζητήματα πρόσβασης στα τεχνολογικά μέσα παραγωγής της εξέλιξης αυτής της μορφής, και σε σχέση με το πολιτισμικό πλαίσιο. Από το 1960 ως τις αρχές των ΄90s, έχει υπάρξει μια αξιοσημείωτα ταχύτατη εξέλιξη στην ηλεκτρονική και ψηφιακή τεχνολογία της εικόνας. Ο εξοπλισμός που ήταν διαθέσιμος στους καλλιτέχνες στα τέλη των 1960's και αρχές των 1970's ήταν ακριβός και αναξιόπιστος. Το μοντάζ ήταν άτεχνο και ανακριβές και θεωρείτο εντελώς ακατάλληλο για την τηλεόραση. Αυτή η κατάσταση είχε αλλάξει τελείως από τα μέσα ως το τέλος των 1980's, όταν οι καλλιτέχνες είχαν πρόσβαση σε ελαφριά, έγχρωμα video camera/recorders και μπορούσαν να παράγουν σχεδόν broadcast ποιότητας εικόνες.Οι καλλιτέχνες που ασχολούνταν με το video ήταν επηρεασμένοι από κινήματα όπως Fluxism, Performance Art, Body Art, Arte Povera, Pop Art, Mινιμαλιστική Γλυπτική, Conceptual Art, Avant-Garde μουσική, Experimental Film, Σύγχρονη τέχνη και θέατρο.Η Video Art είναι καθαρά ένα διεθνές φαινόμενο και μπορεί από μόνη της να διαιρεθεί σε έναν αριθμό υπο-κατηγοριών. Καλλιτέχνες που έχουν δουλέψει με το video έχουν εισάγει ιδέες και συμπεριφορές, ξεπερνώντας τα εθνικά σύνορα , εμπλουτίζοντας και καλλιεργώντας την ευρύτερη πρακτική των καλών τεχνών και αναπροσαρμόζοντας ιδέες και προσεγγίσεις από άλλες αρχές και μέσα.
..................................................................................................................................................................
H "ιέρεια" της video art στην Ελλάδα και πρωτοπόρος διεθνώς, Λήδα Παπακωνσταντίνου, μίλάει για την τέχνη της και τις εξελίξεις στην Αθήνα.Για τη Video Art στην Αθήνα μίλησα με κάποιους πολύ σημαντικούς καλλιτεχνικούς και διοικητικούς παράγοντες. Ανθρώπους, που έχουν προσφέρει αξιοσημείωτο έργο και συνεχίζουν ενεργά τη δημιουργική εξέλιξη και την ανάπτυξη της Video Art στην Αθήνα.H Kα Λήδα Παπακωνσταντίνου, είναι μια πρωτοπόρος της Video Art. Έχει σπουδάσει Γραφικές Τέχνες, Ζωγραφική και Fine Arts στην Ελλάδα και στην Αγγλία. Από το 1970 μέχρι σήμερα έχει παράγει πολύ αξιόλογο έργο στον τομέα της Video Performance και της Video εγκατάστασης, και έχει πραγματοποιήσει πολύ σημαντικές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή εκθέτει το έργο της στο Λονδίνο δίπλα σε ονόματα όπως Marina Abramović, Dona Ann McAdams κ.ά.
- Ποιό είναι το πλαίσιο της δουλειάς σας και ποιά η τεχνοτροπία σας σε σχέση με τη Video Art;
- Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 έκανα τα πρώτα έργα film performance. Χρησιμοποιούσα μηχανή super-8 και έκανα όλη τη δουλειά μόνη μου. Ήμουν εικονολήπτης- ακόμα και όταν φιλμάριζα τον εαυτό μου -, μοντάριζα κόβοντας το φιλμ με σλαϊτσιέρα και το κόλλαγα με κόλα. Τα έργα εκείνα δεν είχαν ήχο. Ο όρος Video Art είναι πολύ μεταγενέστερος. Δεν υπάρχουν ευανάγνωστα όρια μεσα στα οποία κινούμαι. Η performance είναι σίγουρα η αφετηρία μου.
- Τί σας εμπνέει και πώς το εκφράζετε μέσω της Video Art;
- Είναι πολλές οι πηγές αναφοράς , όπως και κάθε ανθρώπου που ζει και εργάζεται στον πολύπλοκο κόσμο του σήμερα. Δεν ξεχνώ, δεν αναισθητοποιούμαι, δε συγχωρώ εύκολα. Ο τρόπος γραφής είναι ευέλικτος , πολύπλοκος, αλλά ποτέ αφηρημένος. Το κοινωνικό σχόλιο είναι συχνά ένα ισχυρό συστατικό της δουλειάς μου.
- Πώς ξεκίνησε και Πώς εξελίσσεται η Video Art στην Αθήνα; Ποιά είναι η γνώμη σας;
- Νομίζω ότι πρωτοπαρουσιάστηκαν περίφημα έργα video καλλιτεχνών στο χώρο τέχνης Πολύπλανο του Παπαδάκη , στην οδό Λυκκαβητού , αρχές του ‘80. Παράλληλα ο σκηνοθέτης ΝίκοςΓιαννόπουλος έκανε την παραγωγή μίας σειράς εκπομπών για Video Art στην κρατική τηλεόραση. Η μεγαλύτερη προβολή έγινε από τις gallery που επέλεξαν να προωθήσουν αυτή τη μορφή τέχνης, και, φυσικά επισημοποιήθηκε όταν τα Μουσεία την περιέλαβαν στις εκθέσεις και τις μόνιμες συλλογές τους. Το μικρό κόστος και η ευκολία προβολής σε εναλλακτικούς χώρους ,βοήθησε στην προσβασιμότητα των έργων μέσα από πολλά φεστιβάλ.
- Τί καλύτερο πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει στην Αθήνα; Ποιοί παράγοντες και πώς μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη αυτής της σύγχρονης μορφής τέχνης;
- Μεγάλη βοήθεια θα ήταν η χρηματοδότηση για την παραγωγή έργων, και βεβαίως η αγορά των DVD σαν έργα τέχνης. Το δεύτερο ειδικά σκέλος προς το παρόν ατροφεί. (προσωπικά με ενδιαφέρει η ερώτησή σας, επειδή αναφέρεστε στην Αθήνα μόνο, και θα ήθελα να ρωτήσω γιατί αυτός ο εντοπισμός )
- Κάνετε κάποια έκθεση αυτή τη στιγμή; Παρουσιάζετε κάπου το έργο σας;
- Στην gallery a.antonopoulou.art παρουσιάζω την καινούργια μου δουλειά με τίτλο : Barbie is dead. Παράλληλα, στον ίδιο χώρο δείχνω το έργο video installation « εις το όνομα » που έκανα για την πρώτη Μπιενάλε Θεσσαλονίκης , τον περασμένο Σεπτέμβρη. Είναι παραγωγή του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης σε συνεργασία με το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
.........................................................................................................................................................................
Της Βασιλικής Παπαϊωάννου
(Η Βασιλική Παπαϊωάννου είναι δημιουργός ηλεκτρονικής (ηλεκτροακουστικής) μουσικής, ψηφιακού ήχου και εικόνας. Παράλληλα, διδάσκει στην Ακαδημία Τέχνης ΑΚΜΗ και συνεργάζεται με το Μικρό Πολυτεχνείο.)