2+1 ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΙ (Multimedia presentation)
Βίντεο σταλμένο από nikosgian52
2+1 ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΙ (Multimedia presentation)
των: ΝΙΚΟΥ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ & ΝΙΚΟΥ ΤΣΙΝΙΚΑ
Κάποτε ζούσε στα νησιά της Βαβυλωνίας ένας βασιλιάς, που μάζεψε μια μέρα τους αρχιτέκτονες και τους μάγους του, και τους παράγγειλε να του χτίσουν έναν λαβύρινθο τόσο πολύπλοκο που κανένας γνωστικός άνθρωπος δεν θα τολμούσε ποτέ να μπει μέσα , και τόσο πανούργο που αυτοί που θα τολμούσαν θα έχαναν το δρόμο τους. Το έργο αυτό ήταν βλάσφημο, γιατί η σύγχυση και τα θαύματα ανήκουν μόνο στο Θεό και όχι στον άνθρωπο. Πέρασε καιρός, και κάποτε ήρθε στην αυλή του ο βασιλιάς των Αράβων κι ο βασιλιάς της Βαβυλώνας (θέλοντας να κοροϊδέψει την αφέλεια του επισκέπτη του) τον άφησε να προχωρήσει στο Λαβύρινθο, όπου ταπεινωμένος και παραζαλισμένος περιπλανήθηκε μέχρι που ήρθε η Νύχτα. Τότε ήταν που ο δεύτερος βασιλιάς εκλιπάρησε τη βοήθεια του θεού και σύντομα έφτασε στην έξοδο. Τα χείλια του δεν άφησαν κανένα παράπονο, αλλά είπε στον βασιλιά της Βαβυλώνας πως κι αυτός, επίσης, είχε ένα λαβύρινθο στη χώρα του, και πως αν ήταν θέλημα θεού, μια μέρα θα είχε την ευχαρίστηση να το δείξει στον οικοδεσπότη του. Μετά γύρισε στην Αραβία, συγκέντρωσε τους καπεταναίους του και τους στρατούς του, σύντριψε τη Βαβυλώνα, πήρε αιχμάλωτο το βασιλιά τον ίδιο, τον έδεσε σε μια γοργή καμήλα και μετά από τρεις μέρες ταξίδι τον άφησε στην καρδιά της έρημου να πεθάνει.
H Στη μέση του ωκεανού.
H Στο αχανές διάστημα.
Ο χώρος (η έρημος ωκεανός, κλπ.) δημιουργήθηκε από το Θεό. Μας επιτρέπει να κινηθούμε προς πάσα κατεύθυνση, και βιολογικά ( το σώμα) και πνευματικά (το βλέμμα, η σκέψη) χωρίς περιορισμούς.
Για την περίπτωση μας η ιστορία αυτή θα έπρεπε να γραφτεί ανάποδα αφού το αρχιτεκτόνημα (λαβύρινθος στην περίπτωση αυτή) είναι η επέμβαση του ανθρώπου πάνω στο έργο του θεού και μάλιστα το χειρότερο και πιο βλάσφημο από τα δημιουργήματα του γιατί αναιρεί αυτήν την ελευθέρια που μας έδωσε ο θεός. Στην έρημο υπάρχει διαφάνεια ενώ μέσα σ΄αυτόν το συμπαγή πολύπλοκο όγκο και το σώμα και το βλέμμα είναι απολύτως περιορισμένα.
Ο θεός μας χάρισε την φύση, τον κενό μεταφορικά χώρο (Δεν υπάρχει κενό. Πιο σωστά είναι να μιλάμε για άδειο) ως τον καμβά της δικής μας δημιουργίας
Στην αρχιτεκτονική, όπως και σε όλες τις άλλες τέχνες η ανθρώπινη δημιουργία ξεκινάει από έναν άδειο (διαφανές) υπόβαθρο. Καμβάς για την ζωγραφική, σκηνή για το θέατρο, φύλο χαρτιού για την μουσική και την λογοτεχνία, κενό κάδρο για την φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Η μεγάλη διάφορα είναι ότι στην αρχιτεκτονική η δημιουργία (κατασκευή) δεν είναι αυθύπαρκτη αλλά από την αρχή πρέπει να εναρμονιστεί με το περιβάλλον. Η κατασκευή αυτή πρέπει να εξυπηρετεί ταυτόχρονα τρεις λόγους. Χρηστικότητα, Αισθητική & Επικοινωνία.
1. Περί Αισθητικής η Σχετικά με το βλέμμα
Για την αρχιτεκτονική κατασκευή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε υλικό. Θεωρητικά όλα τα υλικά είναι διάφανα μια και σύμφωνα με την ατομική φυσική μεταξύ των μορίων της ύλης μεσολαβούν τεραστία κενά.. Πρακτικά όμως ως διαφάνεια ορίζουμε κάθε υλικό που το διαπερνάει το φως (το βλέμμα). Τα υλικά αυτά έχουν δυο βασικές ιδιότητες: Διαπερατότητα και ανάκλαση. Δεν υπάρχει απόλυτη διαφάνεια. Η απόλυτη διαφάνεια είναι συνώνυμο της ανυπαρξίας, του κενού. Το κενό δεν αντανακλά, ούτε διαπερνάται. Στα διαφανή υλικά επομένως μπορούμε να δούμε δια μέσου και μπορούμε να καθρεφτιστούμε επίσης ανάλογα με τα παιχνίδια και την μετατόπιση του φωτός. Αυτό που βλέπουμε δια μέσου είναι συνήθως ο περιβάλλον χώρος και μεταφορικά μια άλλη εξωτερική πραγματικότητα Αυτό που αντανακλάται είναι συνήθως το εσωτερικό περιβάλλον, το είδωλο μας και μεταφορικά μια άλλη εσωτερική πραγματικότητα. Η μεταφορική ερμηνεία τους δημιούργησε και την πεποίθηση η εντύπωση, στην σύγχρονη μυθολογία, ότι οι επιφάνειες αυτές είναι πύλες που μας οδηγούν σε άλλους κόσμους η άλλες διαστάσεις. Είτε όμως βλέπουμε δια μέσου είτε ανακλόμαστε αυτό που αντικρίζουμε εμπεριέχει στοιχεία που γνωρίζουμε αλλά και στοιχεία που ανακαλύπτουμε. Δεν ξέρω αν η κατανομή των ποσοστών έχει σχέση με την γνωστή συνταγή, όπως την διατύπωσε ο έκδοτης του Μακ Λουχαν (προσπαθώντας να ερμηνεύσει το παράδοξο της επιτυχίας του βιβλίου του ), ότι συναρπαστικό είναι ένα βιβλίο που περιέχει 70% γνωστές ιδέες (πληροφορίες) και 30% καινοτομικές, αλλά σίγουρα τα γνώριμα πράγματα είναι περισσότερα σε ποσοστό και αφορούν στη γενική εικόνα ενώ τα καινούργια και διαφορετικά αντιπροσωπεύουν ένα μικρότερο ποσοστό που αφορά στις λεπτομέρειες, όπως πχ φωτιστικές και χρωματικές αλλαγές, αλλαγές στην θέση των αντικειμένων, αλλοιώσεις στα πρόσωπα, φθορά στα αντικείμενα, ανάπτυξη της πανίδας και της χλωρίδας, κλπ. Η βάση της επικοινωνίας μας είναι τα γνώριμα σε μας πράγματα, αυτά που μας κάνουν να νιώθουμε οικειότητα και η επικοινωνία αυτή γίνεται συναρπαστική όταν ανακαλύπτουμε κάθε φορά που τα κοιτάμε κάτι περισσότερο, κάτι νέο και απροσδόκητο.
Ας γενικεύσουμε αυτή την διαπίστωση. Είτε κυριαρχούν σε μια αρχιτεκτονική κατασκευή τα υλικά με διαφανείς ιδιότητες είτε όχι η κατασκευή οφείλει να είναι μια πρόταση επικοινωνίας. Πρέπει να αναγνωριζόμαστε σ΄ αυτήν αλλά πρέπει και να μας συναρπάζει.
2. Περί Χρηστικότητας η Σχετικά με το Σώμα
Και οι δυο παραπάνω περιπτώσεις (Λαβύρινθος & Έρημος) έχουν ένα κοινό στοιχείο.
Όπου μπορεί να κινηθεί το σώμα κινείται και το βλέμμα και το αντίθετο.
Η ελευθέρια και ο περιορισμός ισχύουν το ίδιο και για τα δυο.
Έχουν όμως και μια ειδοποιό διαφορά. Αυτή προκύπτει ουσιαστικά από την αντιπαράθεση δυο αντικρουόμενων κόσμων. Στον ένα ,τον ανατολικό, επικρατεί το δημόσιο και στον άλλο, τον δυτικό, το ιδιωτικό. Από την μια η έρημος και από την άλλη ο λαβύρινθος, η πιο ακραία παρέμβαση του ανθρώπου που υπερβαίνει σκόπιμα ακόμα και τους βασικούς λόγους της Αρχιτεκτονικής επινόησης, δημιουργώντας όχι ένα έργο προστασίας του ιδιωτικού, αλλά ένα έργο εγκλεισμού, (απόλυτου περιορισμού σώματος και βλέμματος).
Στην ανθρωποκεντρική αρχιτεκτονική ενώ δεν είναι απαραίτητο το βλέμμα να κινείται με τον ίδιο τρόπο που κινείται και το σώμα, η έννοια χρηστικότητα (άνεση) είναι σχεδόν συνώνυμο με την ελευθέρια της κίνησης του δεύτερου (εύκολη πρόσβαση, σωστά μεγέθη, πρακτική μετακίνηση, ποικιλία διαδρομών, κλπ).
Σημαίνει επίσης και ισορροπία ιδιωτικού και δημόσιου. Η βαθμός διαφάνειας εδώ εξαρτάται απόλυτα από την ισορροπία αυτή. Πρόκειται για ένα μεγάλο ζητούμενο. Πρόκειται για μια σπουδαία πρόκληση. Εδώ δεν μιλάμε για ποσοστά αλλά για διαλεκτική.
3. Περι Επικοινωνίας η Σχετικά με τον χρόνο
Ζούμε στην εποχή που ο σύγχρονος λαβύρινθος δεν είναι μύθος ούτε ανήκει στην επιστημονική φαντασία.
Δεν έχει τη μορφή που περιγράφει ο Ευγένιος Ζαμιατιν στο βιβλίο του ‘’Εγώ, Εμείς’’, όπου η πόλη και οι κατοικίες ήταν φτιαγμένες από γυαλί για να είναι όλες οι πράξεις των ανθρώπων ορατές στην απολυταρχική διακυβέρνηση.
Μοιάζει, σε υπερθετικό βαθμό, με τις κοινωνίες που περιγράφουν ο Αλντους Χαξλει ΄΄Στο Θαυμαστό Καινούργιο κόσμο (ήχος, ραδιόφωνο) και ο Τζωρτζ Όργουελ στο ‘’1984’’ (εικόνα- ήχος, τηλεόραση). Σήμερα η τεχνολογία προσπαθεί να ξεριζώσει τελείως το βλέμμα από το σώμα δημιουργώντας έναν λαβύρινθο που δεν είναι καν διαφανής, είναι αυλος. Λέγεται Εικονική Πραγματικότητα. Το βλέμμα ταξιδεύει απεριόριστα και προς όλες τις κατευθύνσεις ενώ το σώμα σχεδόν δεν μετακινείται καθόλου.
Και θα κυριαρχήσει πλήρως στην κοινωνική μας πραγματικότητα όσο οι αρχιτέκτονες θα παραβλέπουν ότι τα οικοδομήματα και οι πόλεις που κατασκευάζουν οφείλουν όχι μόνο να διευκολύνουν αλλά και να ενθαρρύνουν την φυσική ανθρώπινη επικοινωνία. Πιθανότατα και η μόνη αντιστασιακή πραχτική στο κοντινό και απώτερο μέλλον μας.
Ας ακούσουμε, λοιπόν, προσεκτικά τους μύθους. Είναι απόλυτα σαφείς.
Για να βγούμε από τον Βαβυλωνιακό λαβύρινθο αρκεί να ακολουθήσουμε το ξεδίπλωμα μιας από τις δυο επιφάνειες του.
Για να διασχίσουμε την έρημο αρκεί να κινηθούμε σε μια απόλυτη ευθεία.
Και για να γλιτώσουμε από τον νέο λαβύρινθο και οι τρεις συγγραφείς, Ζαμιατιν, Χαξλευ και Όργουελ, συμφωνούν ότι είναι ο έρωτας, δηλ. η ανθρώπινη επικοινωνία.
Στην αρχιτεκτονική όπως και σε όλες τις άλλες τέχνες η ανθρώπινη δημιουργία ξεκινάει από έναν άδειο (διαφανές) υπόβαθρο. Η μεγάλη διάφορα είναι ότι στην αρχιτεκτονική η δημιουργία (κατασκευή) δεν είναι αυθύπαρκτη αλλά από την αρχή πρέπει να εναρμονιστεί με το φυσικό και μη περιβάλλον. Η επιτυχημένη κατασκευή εξυπηρετεί ταυτόχρονα τρεις στόχους. Χρηστικότητα (άνεση, Αισθητική & επικοινωνία.
Τελειώνουμε παραφράζοντας μια ακόμα φράση του Μπόρχες.
‘’ Όπως συμβαίνει και με τόσα άλλα,’’ η έννοια Διαφάνεια, ‘’ μας φαντάζει σαν το σύμβολο κάποιου πράγματος που κοντεύουμε να το καταλάβουμε, δίχως ποτέ να το κατορθώσουμε ολότελα.’’
Σημείωση τέλους:
… και τότε ο Δαίδαλος, χωρίς να χάσει καιρό, τρύπησε τον πάτο του κοχυλιού, πηρέ την άκρη της κλωστής, την έδεσε σ’ ένα μερμήγκι και το άφησε να μπει στο κοχύλι από μπροστά και περπατώντας να βγει από πίσω.
Με περηφάνια ο Κώκαλος έφερε και έδειξε στον Μίνωα το κατόρθωμα……
Η εισήγηση αυτή παρουσιάστηκε με την μορφή βίντεο ταινίας
1. Εικόνες δανειστήκαμε από τις εξής ταινίες:
- ‘’Naqoyqatsi’’ του Godfrey Reggio
- ‘’Pi’’ του Darren Aronofsky
- ‘’I, Robot’’ & ‘’Dark City’’ του Alex Proyas
- ‘’Le Procès’’ & ‘’The Lady from Shanghai’’ του Orson Welles
- ‘’The Truman Show’’ του Peter Weir
- ‘’The Shining’’ & ‘’2001: A Space Odyssey’’ του Stanley Kubrick
- ‘’Undercover Blues’’ του Herbert Ross
- ‘’Flight of the Phoenix’’ του John Moore
- ‘’The Draughtsman's Contract’’ του Peter Greenaway
- ‘’Play Time’’ του Jacques Tati
- ‘’The Time Machine’’ του Simon Wells
- ‘’Mr. & Mrs. Smith’’ του Doug Liman
- ‘’Minority Report’’ του Steven Spielberg
- ‘’Zabriskie Point’’ του Michelangelo Antonioni
- ‘’The Sheltering Sky’’ του Bernardo Bertolucci
- ‘’Fantastic Four’’ του Tim Story
& Υλικό αρχείου (φωτογραφίες, επίκαιρα & ιδιωτικές λήψεις των δημιουργών του)
2. Η μουσική επένδυση έγινε με θέματα των εξής συνθετών:
- Ryuichi Sakamoto
- Philip Glass &
- Wim Mertens
ΣΥΝΕΔΡΙΟ: ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ 'ΖΗΤΗ' -ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007
H Στη μέση του ωκεανού.
H Στο αχανές διάστημα.
Ο χώρος (η έρημος ωκεανός, κλπ.) δημιουργήθηκε από το Θεό. Μας επιτρέπει να κινηθούμε προς πάσα κατεύθυνση, και βιολογικά ( το σώμα) και πνευματικά (το βλέμμα, η σκέψη) χωρίς περιορισμούς.
Για την περίπτωση μας η ιστορία αυτή θα έπρεπε να γραφτεί ανάποδα αφού το αρχιτεκτόνημα (λαβύρινθος στην περίπτωση αυτή) είναι η επέμβαση του ανθρώπου πάνω στο έργο του θεού και μάλιστα το χειρότερο και πιο βλάσφημο από τα δημιουργήματα του γιατί αναιρεί αυτήν την ελευθέρια που μας έδωσε ο θεός. Στην έρημο υπάρχει διαφάνεια ενώ μέσα σ΄αυτόν το συμπαγή πολύπλοκο όγκο και το σώμα και το βλέμμα είναι απολύτως περιορισμένα.
Ο θεός μας χάρισε την φύση, τον κενό μεταφορικά χώρο (Δεν υπάρχει κενό. Πιο σωστά είναι να μιλάμε για άδειο) ως τον καμβά της δικής μας δημιουργίας
Στην αρχιτεκτονική, όπως και σε όλες τις άλλες τέχνες η ανθρώπινη δημιουργία ξεκινάει από έναν άδειο (διαφανές) υπόβαθρο. Καμβάς για την ζωγραφική, σκηνή για το θέατρο, φύλο χαρτιού για την μουσική και την λογοτεχνία, κενό κάδρο για την φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Η μεγάλη διάφορα είναι ότι στην αρχιτεκτονική η δημιουργία (κατασκευή) δεν είναι αυθύπαρκτη αλλά από την αρχή πρέπει να εναρμονιστεί με το περιβάλλον. Η κατασκευή αυτή πρέπει να εξυπηρετεί ταυτόχρονα τρεις λόγους. Χρηστικότητα, Αισθητική & Επικοινωνία.
1. Περί Αισθητικής η Σχετικά με το βλέμμα
Για την αρχιτεκτονική κατασκευή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε υλικό. Θεωρητικά όλα τα υλικά είναι διάφανα μια και σύμφωνα με την ατομική φυσική μεταξύ των μορίων της ύλης μεσολαβούν τεραστία κενά.. Πρακτικά όμως ως διαφάνεια ορίζουμε κάθε υλικό που το διαπερνάει το φως (το βλέμμα). Τα υλικά αυτά έχουν δυο βασικές ιδιότητες: Διαπερατότητα και ανάκλαση. Δεν υπάρχει απόλυτη διαφάνεια. Η απόλυτη διαφάνεια είναι συνώνυμο της ανυπαρξίας, του κενού. Το κενό δεν αντανακλά, ούτε διαπερνάται. Στα διαφανή υλικά επομένως μπορούμε να δούμε δια μέσου και μπορούμε να καθρεφτιστούμε επίσης ανάλογα με τα παιχνίδια και την μετατόπιση του φωτός. Αυτό που βλέπουμε δια μέσου είναι συνήθως ο περιβάλλον χώρος και μεταφορικά μια άλλη εξωτερική πραγματικότητα Αυτό που αντανακλάται είναι συνήθως το εσωτερικό περιβάλλον, το είδωλο μας και μεταφορικά μια άλλη εσωτερική πραγματικότητα. Η μεταφορική ερμηνεία τους δημιούργησε και την πεποίθηση η εντύπωση, στην σύγχρονη μυθολογία, ότι οι επιφάνειες αυτές είναι πύλες που μας οδηγούν σε άλλους κόσμους η άλλες διαστάσεις. Είτε όμως βλέπουμε δια μέσου είτε ανακλόμαστε αυτό που αντικρίζουμε εμπεριέχει στοιχεία που γνωρίζουμε αλλά και στοιχεία που ανακαλύπτουμε. Δεν ξέρω αν η κατανομή των ποσοστών έχει σχέση με την γνωστή συνταγή, όπως την διατύπωσε ο έκδοτης του Μακ Λουχαν (προσπαθώντας να ερμηνεύσει το παράδοξο της επιτυχίας του βιβλίου του ), ότι συναρπαστικό είναι ένα βιβλίο που περιέχει 70% γνωστές ιδέες (πληροφορίες) και 30% καινοτομικές, αλλά σίγουρα τα γνώριμα πράγματα είναι περισσότερα σε ποσοστό και αφορούν στη γενική εικόνα ενώ τα καινούργια και διαφορετικά αντιπροσωπεύουν ένα μικρότερο ποσοστό που αφορά στις λεπτομέρειες, όπως πχ φωτιστικές και χρωματικές αλλαγές, αλλαγές στην θέση των αντικειμένων, αλλοιώσεις στα πρόσωπα, φθορά στα αντικείμενα, ανάπτυξη της πανίδας και της χλωρίδας, κλπ. Η βάση της επικοινωνίας μας είναι τα γνώριμα σε μας πράγματα, αυτά που μας κάνουν να νιώθουμε οικειότητα και η επικοινωνία αυτή γίνεται συναρπαστική όταν ανακαλύπτουμε κάθε φορά που τα κοιτάμε κάτι περισσότερο, κάτι νέο και απροσδόκητο.
Ας γενικεύσουμε αυτή την διαπίστωση. Είτε κυριαρχούν σε μια αρχιτεκτονική κατασκευή τα υλικά με διαφανείς ιδιότητες είτε όχι η κατασκευή οφείλει να είναι μια πρόταση επικοινωνίας. Πρέπει να αναγνωριζόμαστε σ΄ αυτήν αλλά πρέπει και να μας συναρπάζει.
2. Περί Χρηστικότητας η Σχετικά με το Σώμα
Και οι δυο παραπάνω περιπτώσεις (Λαβύρινθος & Έρημος) έχουν ένα κοινό στοιχείο.
Όπου μπορεί να κινηθεί το σώμα κινείται και το βλέμμα και το αντίθετο.
Η ελευθέρια και ο περιορισμός ισχύουν το ίδιο και για τα δυο.
Έχουν όμως και μια ειδοποιό διαφορά. Αυτή προκύπτει ουσιαστικά από την αντιπαράθεση δυο αντικρουόμενων κόσμων. Στον ένα ,τον ανατολικό, επικρατεί το δημόσιο και στον άλλο, τον δυτικό, το ιδιωτικό. Από την μια η έρημος και από την άλλη ο λαβύρινθος, η πιο ακραία παρέμβαση του ανθρώπου που υπερβαίνει σκόπιμα ακόμα και τους βασικούς λόγους της Αρχιτεκτονικής επινόησης, δημιουργώντας όχι ένα έργο προστασίας του ιδιωτικού, αλλά ένα έργο εγκλεισμού, (απόλυτου περιορισμού σώματος και βλέμματος).
Στην ανθρωποκεντρική αρχιτεκτονική ενώ δεν είναι απαραίτητο το βλέμμα να κινείται με τον ίδιο τρόπο που κινείται και το σώμα, η έννοια χρηστικότητα (άνεση) είναι σχεδόν συνώνυμο με την ελευθέρια της κίνησης του δεύτερου (εύκολη πρόσβαση, σωστά μεγέθη, πρακτική μετακίνηση, ποικιλία διαδρομών, κλπ).
Σημαίνει επίσης και ισορροπία ιδιωτικού και δημόσιου. Η βαθμός διαφάνειας εδώ εξαρτάται απόλυτα από την ισορροπία αυτή. Πρόκειται για ένα μεγάλο ζητούμενο. Πρόκειται για μια σπουδαία πρόκληση. Εδώ δεν μιλάμε για ποσοστά αλλά για διαλεκτική.
3. Περι Επικοινωνίας η Σχετικά με τον χρόνο
Ζούμε στην εποχή που ο σύγχρονος λαβύρινθος δεν είναι μύθος ούτε ανήκει στην επιστημονική φαντασία.
Δεν έχει τη μορφή που περιγράφει ο Ευγένιος Ζαμιατιν στο βιβλίο του ‘’Εγώ, Εμείς’’, όπου η πόλη και οι κατοικίες ήταν φτιαγμένες από γυαλί για να είναι όλες οι πράξεις των ανθρώπων ορατές στην απολυταρχική διακυβέρνηση.
Μοιάζει, σε υπερθετικό βαθμό, με τις κοινωνίες που περιγράφουν ο Αλντους Χαξλει ΄΄Στο Θαυμαστό Καινούργιο κόσμο (ήχος, ραδιόφωνο) και ο Τζωρτζ Όργουελ στο ‘’1984’’ (εικόνα- ήχος, τηλεόραση). Σήμερα η τεχνολογία προσπαθεί να ξεριζώσει τελείως το βλέμμα από το σώμα δημιουργώντας έναν λαβύρινθο που δεν είναι καν διαφανής, είναι αυλος. Λέγεται Εικονική Πραγματικότητα. Το βλέμμα ταξιδεύει απεριόριστα και προς όλες τις κατευθύνσεις ενώ το σώμα σχεδόν δεν μετακινείται καθόλου.
Και θα κυριαρχήσει πλήρως στην κοινωνική μας πραγματικότητα όσο οι αρχιτέκτονες θα παραβλέπουν ότι τα οικοδομήματα και οι πόλεις που κατασκευάζουν οφείλουν όχι μόνο να διευκολύνουν αλλά και να ενθαρρύνουν την φυσική ανθρώπινη επικοινωνία. Πιθανότατα και η μόνη αντιστασιακή πραχτική στο κοντινό και απώτερο μέλλον μας.
Ας ακούσουμε, λοιπόν, προσεκτικά τους μύθους. Είναι απόλυτα σαφείς.
Για να βγούμε από τον Βαβυλωνιακό λαβύρινθο αρκεί να ακολουθήσουμε το ξεδίπλωμα μιας από τις δυο επιφάνειες του.
Για να διασχίσουμε την έρημο αρκεί να κινηθούμε σε μια απόλυτη ευθεία.
Και για να γλιτώσουμε από τον νέο λαβύρινθο και οι τρεις συγγραφείς, Ζαμιατιν, Χαξλευ και Όργουελ, συμφωνούν ότι είναι ο έρωτας, δηλ. η ανθρώπινη επικοινωνία.
Στην αρχιτεκτονική όπως και σε όλες τις άλλες τέχνες η ανθρώπινη δημιουργία ξεκινάει από έναν άδειο (διαφανές) υπόβαθρο. Η μεγάλη διάφορα είναι ότι στην αρχιτεκτονική η δημιουργία (κατασκευή) δεν είναι αυθύπαρκτη αλλά από την αρχή πρέπει να εναρμονιστεί με το φυσικό και μη περιβάλλον. Η επιτυχημένη κατασκευή εξυπηρετεί ταυτόχρονα τρεις στόχους. Χρηστικότητα (άνεση, Αισθητική & επικοινωνία.
Τελειώνουμε παραφράζοντας μια ακόμα φράση του Μπόρχες.
‘’ Όπως συμβαίνει και με τόσα άλλα,’’ η έννοια Διαφάνεια, ‘’ μας φαντάζει σαν το σύμβολο κάποιου πράγματος που κοντεύουμε να το καταλάβουμε, δίχως ποτέ να το κατορθώσουμε ολότελα.’’
Σημείωση τέλους:
… και τότε ο Δαίδαλος, χωρίς να χάσει καιρό, τρύπησε τον πάτο του κοχυλιού, πηρέ την άκρη της κλωστής, την έδεσε σ’ ένα μερμήγκι και το άφησε να μπει στο κοχύλι από μπροστά και περπατώντας να βγει από πίσω.
Με περηφάνια ο Κώκαλος έφερε και έδειξε στον Μίνωα το κατόρθωμα……
Η εισήγηση αυτή παρουσιάστηκε με την μορφή βίντεο ταινίας
1. Εικόνες δανειστήκαμε από τις εξής ταινίες:
- ‘’Naqoyqatsi’’ του Godfrey Reggio
- ‘’Pi’’ του Darren Aronofsky
- ‘’I, Robot’’ & ‘’Dark City’’ του Alex Proyas
- ‘’Le Procès’’ & ‘’The Lady from Shanghai’’ του Orson Welles
- ‘’The Truman Show’’ του Peter Weir
- ‘’The Shining’’ & ‘’2001: A Space Odyssey’’ του Stanley Kubrick
- ‘’Undercover Blues’’ του Herbert Ross
- ‘’Flight of the Phoenix’’ του John Moore
- ‘’The Draughtsman's Contract’’ του Peter Greenaway
- ‘’Play Time’’ του Jacques Tati
- ‘’The Time Machine’’ του Simon Wells
- ‘’Mr. & Mrs. Smith’’ του Doug Liman
- ‘’Minority Report’’ του Steven Spielberg
- ‘’Zabriskie Point’’ του Michelangelo Antonioni
- ‘’The Sheltering Sky’’ του Bernardo Bertolucci
- ‘’Fantastic Four’’ του Tim Story
& Υλικό αρχείου (φωτογραφίες, επίκαιρα & ιδιωτικές λήψεις των δημιουργών του)
2. Η μουσική επένδυση έγινε με θέματα των εξής συνθετών:
- Ryuichi Sakamoto
- Philip Glass &
- Wim Mertens
ΣΥΝΕΔΡΙΟ: ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ 'ΖΗΤΗ' -ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007
