Παρασκευή 14 Αυγούστου 2009

Το παιδί στο φυσικό περιβάλλον


Το παιδί στο φυσικό περιβάλλον και στον ανθρωπογενή χώρο
(αστικό και περιφερειακό)
(Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Δ.Π.Θ.), Τμήμα Μεταπτυχιακών Σπουδών)

Υπεύθυνος μαθήματος:
-Άλκης Πρέπης, Επίκουρος Καθηγητής (Τμ. Αρχιτεκτόνων-ΔΠΘ)

Διδάσκοντες:
-Νίκος Γιαννόπουλος, Σκηνοθέτης – Παιδαγωγός (Συμβασιούχος ΔΔΠΜΣ)
-Αναστασία Δημητρίου, Επίκουρος Καθηγήτρια (ΤΕΕΠΗ-ΔΠΘ)
-Σπύρος Κουρσάρης, Ζωγράφος (ΕΕΔΙΠ-ΤΕΕΠΗ-ΔΠΘ)
-Άλκης Πρέπης, Επίκουρος Καθηγητής (Τμ. Αρχιτεκτόνων-ΔΠΘ)

1. Το παιδί στονανθρωπογενή χώρο (αστικό και περιφερειακό). Αστικός σχεδιασμός. Πολιτισμικοί συμβολισμοί - μνημεία και αρχαιολογικοίχώροι. Κοινωνική συνεκτικότητα, οικειοποίηση, εμπιστοσύνη, (ανασφάλεια. Έκφραση αξιών.
Περιεχόμενο και μέθοδος διδασκαλίας:
Ηκατάτμησητουαστικού χώρου, οαυστηρόςδιαχωρισμός των λειτουργιώνπου υπαγορεύτηκε απότη ρασιοναλιστική αντίληψηγια την «αποδοτική» πόλη, αλλά και η ανορθολογική – καταδυναστευτική σύγχυσητων λειτουργιών της, αποτελούν βασικούςπαράγοντες πουπεριορίζουν σημαντικά τις δυνατότητες ασφαλούς κίνησης, δράσηςκαι εκφραστικήςπρωτοβουλίαςτου παιδιού. Κατά συνέπεια, δρουν αρνητικά σεό,τιαφορά στηνασφαλή κοινωνικο-χωρικήένταξήτουστη σύγχρονη πόλη, στη γενικότερη «οικειοποίηση» τωνχώρωντης καιστην κατανόησητωνλειτουργιών της. Ακόμη, και σε ό,τιαφορά στην ανάγνωση του συμβολισμούτωνπολιτιστικών μνημείων.
Μετη βοήθειαπαραδοσιακών τεχνικών, αλλά καιτων μέσων τηςσύγχρονης τεχνολογίας (κείμενο, σχέδιο - ζωγραφική, αρχιτεκτονική μακέτα, ήχο, φωτογραφία, video, παράσταση) γίνεταιη αποκωδικοποίηση καιη μελέτη των λειτουργιών και των στοιχείων τουαστικού περιβάλλοντος, τόσο του ανθρωπογενούς, όσοκαι του φυσικού. Μέσα απόδράσεις – παρεμβάσεις που θα οργανώσουν και θα εποπτεύσουνοι μεταπτυχιακοίφοιτητές (καισε συνεργασία με νηπιαγωγεία, είτεάλλους κοινωνικούςφορείς) γίνεται η ανασύνθεση στοιχείων του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος μεάξονα μια ανθρωποκεντρικήαντίληψηοικειοποίησηςτου χώρουκαι μετασχηματισμού του στηβάση τωνεπιθυμιών, προτιμήσεων, αξιολογήσεωντωνπαιδιών. Ο μετασχηματισμός αυτός μπορεί να αποκτήσει μόνιμο ή περιστασιακό χαρακτήρα.
Ηκατανόηση καιο μετασχηματισμόςτου χώρου ωριμάζει μέσα απότην διαδικασία καταγραφήςκαι αποτίμησης: δομών κοινωνικών – λειτουργικών - οργανωτικών / διαδικασιών / νοοτροπιών / καθιερωμένων αξιών / συμβολισμών.
Ηδιαδικασία αυτή εκπληρώνεται με:
• Κριτική ανάλυσηκαι αποτίμησητωνεργασιώνπροηγουμένωνετών (μακέτες εικαστικού εργαστηρίου – DVD).
• Παρουσίαση καισχολιασμόεπιλεγμένωνχώρων απότην εγχώριακαι διεθνή πρακτική (video ,slides, βιβλία, κατάλογοι, περιοδικά).
• Μέσα από τον φακό της φωτογραφικής μηχανήςκαι του video (εκμάθηση λειτουργίας – χειρισμού, σύνθεση).
• Επίσκεψη καικριτικήανάλυσησε αστικούς / περιφερειακούςχώρους στηδιάρκειατης καθημερινήςτους χρήσης.
)
• Τη χρωματολογία, τηνυλικοτεχνική εικαστική υποδομή, καιεφαρμογές (χρηστικότητατων υλικών στην εκπαιδευτική πράξη).
• Τη δράση της «ανακύκλωσης»-επαναχρησιμοποίησης «μη χρηστικών» υλικών, και τη μετατροπή τους σε εικαστικά υλικά, γιατην κατασκευή στοιχείων, αντικειμένωνκαι παιχνιδιών.
• Την κατασκευήτρισδιάστατωνεφαρμογών (μακετών), πουεπιτρέπουν την παρέμβαση, την αναδόμηση, τον συμβολικό επανακαθορισμό του αστικούχώρου, την μετατροπήκαταθλιπτικών χώρων σεχαρούμενους (π.χ. μία αυλή σχολείου, μία αίθουσαδιδασκαλίας, μία μικρή πλατεία, ένα εγκαταλειμμένοκτίσμα ή καιηανάπλαση δεδομένων χώρωνκλπ.).
Πεδίο δράσης:
Α) Ο ανθρωπογενής χώρος, αστικός και περιφερειακός (της πόλης και του χωριού) και συγκεκριμένα:
• Το αστικό περιβάλλον, με έμφαση σε ορισμένους χώρους καθημερινής διαβίωσης – εργασίας – κοινωνικής δράσης (π.χ. αγορά - παζάρι, κεντρικά καταστήματα, υπηρεσίες, εργοστάσια, αφετηρίες και στάσεις λεωφορείων, σιδηροδρομικοί σταθμοί, αεροδρόμιο, λιμάνι / χώροι κοινωνικής προστασίας / Πανεπιστημιακοί χώροι / παραδοσιακά– ιστορικά κτίρια, μνημεία, χώροι λατρείας).
• Το αστικό τοπίο (κεντρικό πάρκο, ελεύθεροι χώροι πάνω στις καθημερινές διαδρομές των παιδιών, πεζόδρομοι, παιδικές χαρές - παιχνιδότοποι).
• Ο εξωαστικός χώρος:
- Χωριά γύρω από την πόλη ή χωριά απομακρυσμένα.
- Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία μέσα στη φύση.
Β) Στο φυσικό περιβάλλον (π.χ. Δέλτα του Έβρου, βιότοποι, Δάσος Δαδιάς, δασικά καταφύγια Ροδόπης, φυσικός δρυμός Σαμοθράκης, παρόχθια περιοχή ποταμού Άρδα στο «Τρίγωνο» του Έβρου, λίμνη Βιστωνίδα κ.ά.).
Στόχοι:
• Η ανακάλυψη των λειτουργιών του αστικού περιβάλλοντος (φυσικού και ανθρωπογενούς), με την κατανόηση των δομικών στοιχείων και των παραμέτρων του. Η εμβάθυνση στον συμβολισμό του χώρου.
• Η μελέτη της συμπεριφοράς του παιδιού μέσα στον αστικό χώρο. Η καταγραφή νοητικών αναπαραστάσεων, η διατύπωση προτιμήσεων - αξιολογήσεων. Η επανακωδικοποίηση της αντικειμενικής πραγματικότητας.
• Η οικειοποίηση του αστικού περιβάλλοντος μέσα από τη διατύπωση προτάσεων αλλαγής και τη δημιουργική παρέμβαση των ίδιων των μικρών παιδιών, ώστε αυτό να αποκτήσει ένα χαρακτήρα πιο φιλικό.
• Ο επανασχεδιασμός του αστικού περιβάλλοντος και η αξιοποίησή του ως πεδίο αγωγής του παιδιού.
2. Το παιδί στο φυσικό περιβάλλον και στον ανθρωπογενή χώρο. Αειφόρος ανάπτυξη.
Το μάθημα κατευθύνεται σε δύο βασικούς άξονες: α) στην ανάπτυξη βασικών εννοιών που αφορούν στο φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον (δομημένο, κοινωνικό, πολιτισμικό, τεχνολογικό) στην προοπτική της αειφορίας και β) στην ανάπτυξη σύγχρονων διδακτικών τεχνικών και μεθοδολογικών εργαλείων για το σχεδιασμό και υλοποίηση εμψυχωτικών δράσεων στο περιβάλλον. Οι φοιτητές συμμετέχουν σε βιωματικά εργαστήρια.
Στόχοι του μαθήματος είναι:
• Κατανόηση βασικών οικολογικών εννοιών (οικοσυστήματα, σχέσεις βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων).
• Κατανόηση μηχανισμών και λειτουργιών των φυσικών συστημάτων.
 
• Κατανόηση της θέσης του ανθρώπου στο οικοσύστημα.
• Κατανόηση των τρόπων με τους οποίους οι ανθρώπινες δραστηριότητες διαμορφώνουν και επηρεάζουν το περιβάλλον.
• Αναζήτηση και ανακάλυψη των λειτουργιών των φυσικών και ανθρωπογενών συστημάτων από το παιδί.
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων για το χειρισμό της οικολογικής γνώσης και τη διερεύνηση περιβαλλοντικών ζητημάτων (συλλογή δεδομένων από διάφορες πηγές πληροφοριών, σύνθεση δεδομένων για τη διερεύνηση περιβαλλοντικών προβλημάτων, αναγνώριση εναλλακτικών λύσεων και αξιολόγησή τους).
Διδακτικές τεχνικές - Μέσα διδασκαλίας:
• Επίλυση προβλήματος (problem solving).
• Συζήτηση.
• Μελέτη περίπτωσης (case study).
• Μελέτη στο πεδίο (field study).
• Χαρτογράφηση εννοιών (concept mapping).
• Καταιγισμος ιδεών (brain storming).
• Επισκόπιση (survey).
• Παιχνίδι ρόλων (role playing).
• Χρήση νέων τεχνολογιών : ηλεκτρονικός υπολογιστής, CD-ROM, διαδίκτυο.
• Βίντεο.
Πεδία μελέτης και δράσης:
• Ανθρωπογενές περιβάλλον.
Οι παραδοτέες εργασίες περιλαμβάνουν:
Α) Τρισδιάστατα αντικείμενα - μακέτες και εικαστικές συνθέσεις (ατομικά ή/και ομαδικά).
Β) Κείμενο και οπτικο-ακουστικό υλικό (CD-ROM και VIDEO) με κινηματογραφημένες δράσεις, στα οποία γίνεται αναλυτική παρουσίαση των δράσεων των φοιτητών.

http://www.psed.duth.gr/files/File/post_gr/META1.pdf